Nationale dodenherdenking

Nationale dodenherdenking

Geplaatst door Mark Terlage

De Nationale Dodenherdenking, Nationale Herdenking of Dodenherdenking vindt jaarlijks in Nederland plaats op 4 mei met onder andere twee minuten (vroeger een minuut) stilte om 20.00 uur.

De landelijke herdenking op de Dam in Amsterdam wordt georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei, terwijl honderden andere plaatselijke comités eigen herdenkingen organiseren. In eerste instantie ging het hierbij uitsluitend om de Nederlandse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog, maar sinds 1961 wordt officieel een ruimere definitie gehanteerd die alle oorlogsslachtoffers of omgekomenen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog omvat.

Een dag later, op 5 mei, wordt de bevrijding van de Duitse bezetting (1940-1945) gevierd. De Indische gemeenschap houdt 15 augustus aan als bevrijdingsdag, vanwege de Japanse capitulatie in Nederlands-Indië op 15 augustus 1945.

Definitie

Het officiële gedenkschrift voor 4 mei luidt:
"Aanhalingsteken openen Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties."

Geschiedenis

Tot 1961 had de herdenking alleen betrekking op de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. In 1961 is het officiële memorandum voor 4 mei aangepast waardoor tijdens de Nationale Herdenking ook de gevallenen tijdens andere militaire conflicten (zoals de politionele acties in Nederlands-Indië) en vredesoperaties (zoals in Libanon, Bosnië of Afghanistan) werden herdacht. Over de vraag wie er wel en niet herdacht mogen worden wordt al lang uitgebreid gediscussieerd. De definitie omvat bijvoorbeeld ook de Duitse gevallenen in de Tweede Wereldoorlog en Nederlandse collaborateurs, maar expliciete herdenking van deze doden ligt gevoelig, ook als het niet om overtuigde nazi's maar om jonge dienstplichtigen gaat.

Herdenking op de Dam in Amsterdam

De eerste dodenherdenking werd gehouden op 9 mei 1945 op de Dam in Amsterdam. Het gemeentebestuur had de dag ervoor daarover beslist. Er werd een minuut stilte gehouden om de gevallenen te herdenken.

De nationale herdenking op de Dam in Amsterdam vindt plaats volgens een vast patroon:

De plechtigheid op de Dam, van het verlaten van de Nieuwe Kerk door de Koning en Koningin tot het begin van het defilé, wordt sinds 1987 op alle publieke zenders uitgezonden, alsmede op de SBS-zenders. De RTL-zenders zenden de herdenking op de Waalsdorpervlakte uit.

Dodenherdenking in Nederland

In heel Nederland verloopt de Nationale Herdenking op de volgende manier:

Voor openbare gelegenheden geldt dat zij rekening houden met de dodenherdenking. Dat betekent bijvoorbeeld geen feesten en dergelijke, en geen muziek en activiteiten tussen 19.45 en 20.15 uur. Zo is het voor bezoekers mogelijk tussen 20:00 en 20:02 uur 2 minuten stil te zijn. Op 4 mei moeten winkels in principe om 19.00 uur sluiten. Dit staat in de Winkeltijdenwet. Een gemeente mag toestemming geven om open te blijven.

De twee minuten stilte gelden in het hele land, ook op plaatsen waar geen plechtigheid wordt gehouden. Treinen en bussen worden stilgezet en van iedereen wordt verwacht dat hij om acht uur een moment van stilte in acht neemt, waar hij zich ook bevindt. Op de snelweg is het echter verboden een auto stil te zetten. Automobilisten kiezen daarvoor een geschikte afrit of parkeerplaats. Dit wordt geadviseerd via de radio. Verder spreekt het vanzelf dat hulpdiensten (ambulance, brandweer enz.) normaal actief blijven.

Andere herdenkingsbijeenkomsten

In alle gemeenten in Nederland zijn herdenkingen bij plaatselijke monumenten voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het patroon is gelijk: het trompetsignaal Taptoe (of in sommige gevallen, zoals in Elburg, de Last Post), twee minuten stilte, het Wilhelmus en kransleggingen. De bezoekers wandelen daarna langs de kransen en voegen er bloemen aan toe. Voorbeelden zijn de Waalsdorpervlakte in Scheveningen, het ereveld Grebbeberg in Rhenen en honderden andere plaatsen waar graven of monumenten aan de slachtoffers en de bezetting herinneren. Bij sommige plaatsen wordt de herdenking door een stille tocht voorafgegaan of wordt na afloop een herdenkingsconcert uitgevoerd.

Ook eerder op de dag vinden herdenkingen plaats. De voorzitters van de Eerste Kamer en Tweede Kamer en de Raad van Ministers leggen in de ochtend in de Tweede Kamer een krans bij het nationaal monument Erelijst van Gevallenen 1940-1945. Later in de ochtend vindt de jaarlijkse herdenking plaats van de gevallenen voor het vrije woord bij het monument op de gevel van Nieuwspoort.

Op 15 augustus wordt de capitulatie van Japan en de bevrijding van voormalig Nederlands-Indië herdacht, hoewel in principe de slachtoffers uit Indië ook op 4 mei worden herdacht. De herdenking vindt plaats bij het Indisch Monument in Den Haag en verschillende andere plaatsen in het land bij Indische monumenten.

Bron: Wikipedia.nl

Terug naar overzicht meer informatie ontvangen

Laatste wensenboekje

Niet het meest leuke onderwerp, maar wel belangrijk om eens over na te denken.

Laatste wensenboekjeVraag hem nu kosteloos en vrijblijvend aan.Boekje aanvragen

Uitvaart verzorgen

Een uitvaart is een belangrijke bijdrage van het verwerkingsproces. Daarom is het vormgeven ervan iets wat met zorg moet gebeuren.

Meer informatie
Direct hulp nodig?

Ongeacht waar u verzekerd bent.

Terug naar boven